Ontwikkelingen wet- en regelgeving

Overzicht (aankomende) Wetgeving met impact op de datahuishouding en informatiepositie

Steeds meer wet- en regelgeving gaat over het beschikbaar stellen en combineren van data en kennisregels. Hierbij een overzicht de (aankomende) wetgeving met gemiddelde en grote impact op de Gemeente Utrecht (én andere overheidsinstellingen). Deze zijn, vanuit de context, een belangrijke opdracht aan de data-eigenaar om zijn administratie op orde te hebben en aan de architectuur om correct en kundig delen met open standaard services op bronsystemen snel en als standaard gemeen goed te maken. 


Wet Open Data Overheid (WOO)

De Woo streeft naar en transparante en actief openbare overheid. Hiermee kan het belang van openbaarheid van alle publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en economische ontwikkeling beter worden verstrekt. Met de wet moeten Rijksorganisaties hierom bepaalde documenten openbaar maken.  Deze wet omvat de verplichting om bepaalde documenten in goede staat te houden en duurzaam toegankelijk te maken.  Ze vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). Het grote verschil is dat nu een proactieve openbaarmaking van overheidsinformatie vereist wordt (i.p.v. een reactieve).

Status: In werking 1 mei 2022 (meer informatie).


Wet Hergebruik Overheidsinformatie (WHO)

De Wet hergebruik van overheidsinformatie (WHO) is een Nederlandse wet die de Europese richtlijnen 2003/98/EG en 2013/37/EU inzake het hergebruik van overheidsinformatie implementeert. De WHO geeft burgers het recht om te verzoeken om al openbaar gemaakte informatie van de overheid (zoals de Basisregistratie Adressen en Gebouwen) te mogen hergebruiken voor andere doeleinden, waaronder commerciële doeleinden.

Status: Sinds 2015 (meer informatie).


EU Open Data richtlijn (Richtlijn (EU) 2019/1024 v)

De EU Open data richtlijn is in Nederland geïmplementeerd via de Wet hergebruik overheidsinformatie (WHO). Overheden zijn verplicht om overheidsinformatie als open data beschikbaar te stellen aan burgers en bedrijven voor hergebruik. Dat kan voor zowel maatschappelijke als commerciële doeleinden zijn.


Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden (WGS)

Overheidsorganisaties hebben vaak behoefte om persoonsgegevens te delen en te combineren met elkaar en met private partijen (zoals banken). Zij hebben die gegevens nodig voor het bestrijden van uitkeringsfraude en ondermijnende criminaliteit maar ook voor andere doelen. Niet altijd is bekend of deze gegevensverwerkingen is toegestaan. Het wetsvoorstel geeft een algemene wettelijke grondslag voor dit soort gegevensverwerking.  

Status: ligt bij de eerste kamer (meer informatie).


Wet Digitale Overheid (WDO)

De Wet digitale overheid regelt dat Nederlandse burgers en bedrijven veilig en betrouwbaar kunnen inloggen en gebruik kunnen maken van (semi-) overheid omgevingen. Deze omgevingen zijn ontwikkeld op open standaarden met een betrouwbaarheidsniveau “substantieel” of “hoog”. Burgers krijgen daarbij elektronische identificatiemiddelen (eID) met een hogere mate van betrouwbaarheid dan het huidige DigiD.

Status: ligt bij de eerste kamer (meer informatie).


Verzamelwet BRP

Aanpassingen van wetgeving bij wijze van experiment met als onderdeel een antwoordplicht op “ontvangen signalen”. Hiermee wordt de betrouwbaarheid van registratie vergroot.

Status: Verzamelwet is ingegaan per 1 januari 2022.


Veiligheid (Verzamelbesluit gegevensverwerking politie en Justitie, Wetsvoorstel Persoonsgerichte aanpak en meldingen radicalisering)

Betreft ontvangst en opslag van (politie)gegevens door gemeente en meldingen inzake radicalisering om door te geven aan deelnemers casus overleggen.

Status: Verzamelbesluit is ingegaan per 1 oktober 2021, Wetsvoorstel PGA wordt nog ingediend.


Omgevingswet

Wet waarmee regels voor ruimtelijke ontwikkeling worden vereenvoudigd en samengevoegd. Daarmee wordt het makkelijker om bijvoorbeeld bouwprojecten te starten.

Status: Omgevingswet ging in op 1 juli 2022 (meer informatie).


Wet Elektronische Publicaties

Deze wet verplicht de bestuursorganen om alle officiële publicaties online te zetten via de website officielebekendmakingen.nl. Daardoor wordt het voor burgers mogelijk om op 1 website alle algemene bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van de overheid te raadplegen. Deze wetswijziging heeft als doel om burgers digitaal volledig te informeren over besluiten die impact hebben op hun leefomgeving. De burger wordt daarmee centraal gesteld bij de informatieverstrekking. Zij worden geïnformeerd over deze besluiten zodat ze tijdig hun recht van inspraak kunnen uitoefenen.

Status: Omgevingswet is op 1 juli 2021 ingegaan (meer informatie).


Wet aanpak meervoudige problematiek sociaal domein (Wams)

De wet neemt beoogd knelpunten weg in relatie tot gegevensuitwisseling en privacy in het sociaal domein bij de aanpak van meervoudige problematiek binnen het domein.

Status: In te dienen bij Tweede kamer (meer informatie).


AI Act

De voorgestelde Europese wet op kunstmatige intelligentie (AI) kent AI toepassingen toe aan drie risicocategorieën. Ten eerste worden applicaties en systemen die een onaanvaardbaar risico vormen, zoals door de overheid gerunde sociale scores van het type dat in China wordt gebruikt, verboden. Ten tweede zijn risicovolle sollicitaties, zoals een cv-scantool die sollicitanten rangschikt, onderworpen aan specifieke wettelijke vereisten. Ten slotte worden toepassingen die niet expliciet worden verboden of als risicovol worden vermeld, grotendeels ongereguleerd gelaten.

Status: voorstel door de Europose Commissie (meer informatie).


Data Strategie Europese Unie

De Europese datastrategie heeft als doel van de EU een leider te maken in een data gedreven samenleving. Door een interne markt voor gegevens tot stand te brengen, kunnen deze vrij circuleren binnen de EU en tussen sectoren ten behoeve van bedrijven, onderzoekers en overheidsdiensten. Ruimere datadeling moet een eind maken aan de ongebruikte databerg. De Europese datastrategie is onderdeel van een breder pakket aan Europese wetsvoorstellen dat onze digitale interne markt moderniseert en optimaliseert zoals: Digitale Markten Wet; Digitale Diensten Wet; Data Beheer Wet.

Status: Opgeleverd en continue in ontwikkeling (meer informatie).